Vis eten – zelfs tonijn – tijdens de zwangerschap gekoppeld aan een betere gezondheid van de hersenen
Uit een verrassende studie blijkt dat sommige vissen die voor zwangere vrouwen ontmoedigd worden om te eten, mogelijk degenen zijn met de meest beschermende effecten op de ontwikkeling van de foetale hersenen.
De observationele studie, gefinancierd door de regering van Spanje en gepubliceerd in het American Journal of Epidemiology, keek naar ongeveer 2000 zwangere moeders in heel Spanje. Tijdens de zwangerschap rapporteerden de vrouwen hun visinname via voedselvragenlijsten die de inname categoriseerden per vissoort. De meeste vrouwen aten wat vis tijdens de zwangerschap; het gemiddelde was drie porties per week. Tijdens de geboorte werd bloed uit de navelstreng van de vrouw beoordeeld op kwikniveaus, een verontreinigende stof die verband houdt met neurotoxische effecten, en DHA, een omega-3-vetzuur. Na de geboorte werden de kinderen van de vrouwen getest op schalen voor cognitieve ontwikkeling en een schaal voor het meten van symptomen die duiden op een autistische spectrumstoornis, zowel toen ze 14 maanden oud als vijf jaar oud waren.
Meer vis leidt tot betere cognitieve scores
Het eten van meer porties vis per week ging gepaard met een toename van de cognitieve scores en een afname van de symptomen van autistisch spectrum bij de kinderen. Het eten van in totaal 600 gram vis per week – ongeveer drie tot vier porties – was gekoppeld aan een stijging van 2,8 punten in de IQ-score. Onverwachts was het beschermende effect bijzonder sterk voor grote vette vissen zoals tonijn, die enkele van de hoogste niveaus van DHA – en kwik – onder de vissoorten bevatten.
De navelstrengbloedtest bracht hogere hoeveelheden kwik en DHA aan het licht voor mensen die meer grote vette vis aten, maar onderzoekers zagen geen negatieve associaties met kwik en de neurologische ontwikkeling van het kind. “Het lijkt erop dat onze kwikindicator meer zegt over visconsumptie en het positieve effect van visconsumptie dan over de neurotoxische effecten van kwik”, zegt co-auteur Jordi Julvez, research fellow bij het Centre for Research in Environmental Epidemiology (CREAL ) in Barcelona. De voordelen namen af wanneer de visconsumptie hoger was dan 600 gram.
Hoeveel vis is veilig tijdens de zwangerschap
Hoeveel vis veilig is voor zwangere vrouwen – en welke soort – wordt fel bediscussieerd. Hoewel de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid een voordeel erkent voor één tot vier porties vis per week voor aanstaande moeders, beveelt zij aan om vis met een hoog kwikgehalte te beperken. In Nederland is in 2020 het standpunt over het eten van vis tijdens de zwangerschap herzien. Het advies is om de soorten te kiezen met een lager kwikgehalte en hun consumptie van grote roofvissen, zoals tonijn, die meer kwik bevatten, te stoppen.
Omega-3 vetzuren de sleutel tot een goede hersenontwikkeling
Het onderzoek was observationeel, dus het was niet bedoeld om een oorzaak vast te stellen. Maar Julvez speculeert dat DHA-omega-3 vetzuren tijdens de zwangerschap de sleutel zijn – vooral omdat andere biomarkers voor visopname waar ze naar keken, zoals vitamine B, de associatie niet verklaarden. DHA is belangrijk bij het bouwen van neuronen en celmembranen, zegt hij. En zwangerschap lijkt de meest effectieve tijd voor kinderen om de vruchten te plukken van de ontwikkeling van de hersenen. “Op dat specifieke moment is er een grote hoeveelheid DHA nodig als de hersenen groeien”, zegt Julvez.
Conclusie
Er is meer onderzoek nodig, vooral naar de rol van kwik en of de positieve effecten op de hersenen voorbij de leeftijd van 5 jaar duren. Maar voorlopig suggereren de resultaten dat de huidige aanbevelingen misschien te streng zijn, schrijven Julvez en zijn co-auteurs. “Over het algemeen suggereren de huidige resultaten geen nadelige associaties tussen de hoge consumptie van vis tijdens de zwangerschap en de neurologische ontwikkeling van het nageslacht”, schrijven ze – en dat een hoge consumptie van vis zelfs enkele voordelen voor de hersenen kan opleveren.
