Gids voor het eerste trimester van de zwangerschap
Er gebeurt veel terwijl je baby zich begint te ontwikkelen. Hier lees je meer over wat je kunt verwachten, inclusief jouw takenlijst voor het eerste trimester van jouw zwangerschap.
Hoe lang duurt het eerste trimester?
Het eerste trimester duurt van week 1 tot en met het einde van week 13 van de zwangerschap.
Weet je niet zeker in welke week je zwanger bent? De eerste stap is om je uitgerekende datum uit te rekenen. Houd er wel rekening mee dat jouw datum kan veranderen (vooral als je onregelmatige menstruaties hebt).
De groei van de baby tijdens het eerste trimester
Alleen al tijdens het eerste trimester verandert jouw baby van een enkele bevruchte cel in de embryo dat zich in jouw baarmoederwand implanteert, in een perzikgrote bundel van groeiende ledematen en lichaamssystemen. Organen krijgen vorm en de baby begint te bewegen. Hier zijn enkele van de grote hoogtepunten die in deze opwindende tijd plaatsvinden:
- Baby’s botten: tegen ongeveer week 6 begint de baby armen, benen, handen en voeten te ontkiemen – en vingers en tenen rond week 10.
- Haar en nagels: De huid begint zich te vormen tussen week 5 en 8, met haarzakjes en nagelbedden rond week 11.
- Spijsverteringssysteem: tegen ongeveer week 8 beginnen de darmen van de baby zich te vormen en heeft jouw baby al twee sets nieren doorlopen (de derde en laatste set is onderweg!).
- Gevoel van aanraking: jouw baby heeft rond week 8 aanraakreceptoren op zijn gezicht (meestal lippen en neus). In week 12 heeft hij receptoren op zijn geslachtsdelen, handpalmen en voetzolen.
- Gezichtsvermogen: oogzenuwen (die informatie doorgeven van de ogen naar de hersenen en terug) en lenzen beginnen zich te vormen in week 4, en het netvlies begint zich rond week 8 te vormen.
- Hart: tegen week 5 begint de buis die het hart van je baby wordt, spontaan te kloppen. Het wordt sterker en regelmatiger – en je zult het kunnen horen! – rond week 9 of 10 (hoewel soms later, afhankelijk van de positie van jouw baby in jouw baarmoeder).
- Hersenen: tegen ongeveer week 8 van de zwangerschap zullen de hersenen van jouw baby zijn ledematen in ontwikkeling wiebelen.
- Gevoel voor smaak: Je baby zal rond week 8 smaakpapillen hebben ontwikkeld die verbinding maken met zijn hersenen, maar hij heeft smaakporiën nodig voordat hij het omringende vruchtwater kan proeven (dat overigens smaakt naar je meest recente maaltijd) .
Andere belangrijke mijlpalen in het eerste trimester zijn de vorming van spieren, de productie van witte bloedcellen om ziektekiemen te bestrijden en de ontwikkeling van stembanden.
Veranderingen in je lichaam
Ook in het eerste trimester gebeurt er veel met jou. Een paar van de meest voorkomende vroege symptomen van zwangerschap die je kunt ervaren:
- Ochtendmisselijkheid: Helaas slaat het niet alleen ’s ochtends toe – en begint het meestal rond week 6 van de zwangerschap. Gemberthee of -druppels kunnen helpen, evenals kleine maar frequente maaltijden. Als het ernstig is, kun je overwegen om met jouw verloskundige te praten over medicijnen om de symptomen van zwangerschapgerelateerde misselijkheid te behandelen.
- Gevoelige borsten: zo gevoelig, zo tintelend en zo groot! Je vraagt je misschien af waar je oude borsten ongeveer week 6 heen gingen.
- Stemmingswisselingen: Je kunt (of misschien niet) je vrolijk, dan een beetje sip en dan weer extreem vrolijk voelen in week 7. Als je in het verleden last heeft gehad van depressie of denkt dat deze ernstiger is, overleg dan met jouw verloskundige over een screening op prenatale depressie.
Naarmate jouw zwangerschap dit trimester vordert, kun je tal van andere zwangerschapssymptomen ervaren – brandend maagzuur, constipatie, metaalsmaak, voedselaversie en hoofdpijn. Wacht even: het tweede trimester zal een welkome verlichting bieden! Houd er ook rekening mee dat elke vrouw anders is. Dus alleen omdat je moeder of zus krampen of frequent urineren meldde, is dat geen garantie dat een van beide symptomen ook met jou zal gebeuren.
Gewichtstoename
Je baby is nog steeds erg klein – wat alles betekent dat je in je eerste trimester maar ongeveer drie tot vier pond hoeft aan te komen. Als je last heeft van een verminderde eetlust, kun je zelfs een paar kilo afvallen. Dat is ook oké, zolang je gewichtstoename tijdens de zwangerschap vorm krijgt in het tweede en derde trimester. Concentreer je voorlopig gewoon op het eten van regelmatig lichte maaltijden van voedzaam voedsel (bijv. Avocado’s, yoghurt, bananen, volkorenbrood of crackers) als je het kunt eten.
Extra hongerig voelen? Probeer jouw calorie-inname tijdens de zwangerschap onder controle te houden: je hebt tijdens jouw eerste trimester eigenlijk geen extra calorieën nodig (hoewel jouw inname in het tweede en derde trimester zal stijgen). Als je uiteindelijk meer aankomt dan nu wordt aanbevolen, is niet alles verloren. Concentreer je gewoon op weer op het goede spoor komen tijdens jouw zwangerschap.
Symptomen die je in de gaten moet houden
Met alle veranderingen die tijdens de zwangerschap in jouw lichaam plaatsvinden, kun je je afvragen wat normaal is en wat niet. In veel gevallen is die vreemde steek geen reden tot bezorgdheid. Het is echter ook belangrijk om te begrijpen dat jouw risico op een miskraam het hoogst is tijdens het eerste trimester. Hier zijn een paar symptomen die altijd een telefoontje naar jouw verloskundige rechtvaardigen:
- Zware vaginale bloeding
- Ernstige buikpijn
- Plotselinge dorst
- Pijnlijk urineren
- Koorts boven 39 graden, koude rillingen en/of rugpijn
- Ernstige zwelling in de handen/gezicht
- Problemen of afwijkingen met het zien
Als je een van de bovenstaande symptomen ervaart, neem dan onmiddellijk contact op met jouw verloskudnige. Als je niet binnen een paar minuten iemand aan de lijn krijgt, ga dan naar de dichtstbijzijnde eerste hulp.
Taken in het eerste trimester
- Start met prenatale vitamine. Als je dat nog niet hebt gedaan, begin dan onmiddellijk met het nemen van een prenatale vitamine – het is aangetoond dat dit in het eerste trimester het risico op neurale buisdefecten (zoals spina bifida) aanzienlijk vermindert.
- Kies jouw behandelaar. Er zijn een aantal verschillende behandelaars die je kunt kiezen voor jouw zwangerschap. Een verloskundige ligt voor de hand maar bij een medische zwangerschap kan je ook lopen bij een gynaecoloog. Een medische zwangerschap kan bijvoorbeeld zijn wanneer je medicijnen slikt, zoals bijvoorbeeld concerta voor ADHD of ADD.
- Maak jouw eerste afspraak. Jouw behandelaar zal jouw medische geschiedenis bekijken en een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren. Je zult waarschijnlijk een reeks tests ondergaan. Ze zullen een hartslag te bevestigen, jouw zwangerschap dateren en kijken of alles naar behoren verloopt. Mogelijk wordt je ook gescreend op genetische ziekten of diabetes, afhankelijk van jouw familiegeschiedenis. Hoewel jouw arts veel vragen zal stellen, moet je bereid zijn om ook jouw eigen vragen te stellen: dit is het moment om te informeren naar de veiligheid van alle medicijnen die je momenteel gebruikt, hulp bij het stoppen met roken of iets anders waar je aan denkt.
- Overweeg genetische tests. Je zult waarschijnlijk een nekplooimeting ondergaan (tussen week 10 en 13 van de zwangerschap) om te kijken naar het syndroom van Down en aangeboren hartafwijkingen; op basis van jouw risico’s kan jouw behandelaar ook een NIPT aanbevelen rond week 9 (een niet-invasieve bloedscreening die chromosomale afwijkingen zoekt) en/of invasieve maar meer definitieve prenatale tests (vlokkentest of vruchtwaterpunctie).
- Kijk naar de opties voor ziektekostenverzekering. De kosten van zwangerschap variëren op basis van een aantal factoren. Dit is dus het moment om de voorwaarden van jouw polis door te nemen, waarbij je je concentreert op wat er in het pakket zit en bij welke zorgverleners je terecht kan.
- Maak een budget. Het laten groeien van jouw gezin is een uitstekende – en noodzakelijke – tijd om jouw maandelijkse uitgaven opnieuw te evalueren. Ondek dus de kosten van het krijgen van een baby en stel vervolgens jouw maandbudget in.
- Eet gezond. Dit is het moment om minder cafeïne te gebruiken, en om te leren welke voedingsmiddelen je moet vermijden en welke je in je zwangerschapsdieet kunt opnemen, zodat je je keuken dienovereenkomstig kunt vullen.
- Maak tijd vrij voor beweging. Er zijn veel voordelen van lichaamsbeweging tijdens de zwangerschap voor jou en je baby – wat een goede motivatie kan zijn om op de meeste dagen van de week 30 minuten lichaamsbeweging te krijgen. Weet je niet zeker waar je moet beginnen? Google eens op zwangerschapsvriendelijke trainingen.
- Heb seks, als je daar zin in hebt. Het is leuk en veilig voor de baby, en het heeft voordelen voor jullie beiden.
- Begin na te denken over babynamen. Als je geen babynaam in gedachten hebt, is het nooit te vroeg om met ideeën op te schrijven.
- Plan om jouw zwangerschapskondiging. Bedenk hoe en wanneer je jouw vrienden en familie het goede nieuws wilt vertellen. De meeste vrouwen wachten tot het einde van het eerste trimester om dit te doen, wanneer het risico op een miskraam lager is. En als je een baan hebt, bedenk dan wanneer je je baas moet vertellen dat je zwanger bent en wat je moet zeggen; doe jouw onderzoek van tevoren om het zwangerschapsverlofbeleid van jouw bedrijf te kennen.