Zwangerschapsdiabetes: wat is het?

Zwangerschapsdiabetes is een hoge bloedsuikerspiegel (glucose) die ontstaat tijdens de zwangerschap en meestal verdwijnt na de bevalling. Het kan in elk stadium van de zwangerschap voorkomen, maar komt vaker voor in het tweede of derde trimester.

Het gebeurt wanneer jouw lichaam niet genoeg insuline kan aanmaken – een hormoon dat helpt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel – om aan jouw extra behoeften tijdens de zwangerschap te voldoen. Zwangerschapsdiabetes kan tijdens de zwangerschap en na de geboorte problemen veroorzaken voor jou en jouw baby. Maar de risico’s kunnen worden verminderd als de aandoening vroegtijdig wordt ontdekt en goed wordt beheerd.

 

Wie loopt het risico op zwangerschapsdiabetes

Elke vrouw kan zwangerschapsdiabetes ontwikkelen tijdens de zwangerschap, maar je loopt een verhoogd risico als:

• jouw body mass index (BMI) hoger is dan 30
• je hebt eerder een baby gehad die bij de geboorte 4,5 kg of meer woog
• je had zwangerschapsdiabetes tijdens een eerdere zwangerschap
• 1 van je ouders of broers of zussen heeft diabetes
• je bent van Zuid-Aziatische, Afrikaans-Caribische of Midden-Oosterse afkomst

Als een van de bovenstaande punten op jou van toepassing is, moet je tijdens jouw zwangerschap screening op zwangerschapsdiabetes worden aangeboden.

 

Symptomen van zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes veroorzaakt meestal geen symptomen.

De meeste gevallen worden pas ontdekt als jouw bloedsuikerspiegels worden getest tijdens screening op zwangerschapsdiabetes.

Sommige vrouwen kunnen symptomen krijgen als hun bloedsuikerspiegels te hoog worden (hyperglykemie), zoals:

• verhoogde dorst
• vaker dan normaal moeten plassen
• een droge mond
• vermoeidheid

Maar sommige van deze symptomen komen vaak voor tijdens de zwangerschap en zijn niet noodzakelijk een teken van zwangerschapsdiabetes. Neem contact op met jouw verloskundige of huisarts als je je zorgen maakt over de symptomen die je ervaart.

 

Hoe zwangerschapsdiabetes jouw zwangerschap kan beïnvloeden

De meeste vrouwen met zwangerschapsdiabetes hebben verder normale zwangerschappen met gezonde baby’s.

Zwangerschapsdiabetes kan echter problemen veroorzaken zoals:

• jouw baby wordt groter dan normaal – dit kan leiden tot problemen tijdens de bevalling en verhoogt de kans dat je een keizersnede nodig hebt
• polyhydramnio’s – te veel vruchtwater (de vloeistof die de baby omringt) in de baarmoeder, wat vroegtijdige bevalling of problemen bij de bevalling kan veroorzaken
• vroeggeboorte – bevallen vóór de 37e week van de zwangerschap
• pre-eclampsie – een aandoening die hoge bloeddruk veroorzaakt tijdens de zwangerschap en kan leiden tot zwangerschapscomplicaties als deze niet wordt behandeld
• jouw baby ontwikkelt een lage bloedsuikerspiegel of gele verkleuring van de huid en ogen (geelzucht) nadat hij of zij is geboren, wat behandeling in het ziekenhuis kan vereisen
• het verlies van jouw baby (doodgeboorte) – hoewel dit zeldzaam is

Het hebben van zwangerschapsdiabetes betekent ook dat je in de toekomst een verhoogd risico loopt om diabetes type 2 te ontwikkelen.

 

Screening op zwangerschapsdiabetes

Tijdens jouw eerste prenatale afspraak rond week 8 tot 12 van jouw zwangerschap, zal jouw verloskundige je enkele vragen stellen om te bepalen of u een verhoogd risico op zwangerschapsdiabetes hebt.

Als je 1 of meer risicofactoren voor zwangerschapsdiabetes hebt, moet je een screeningstest worden aangeboden.

De screeningstest wordt een orale glucosetolerantietest (OGTT) genoemd, die ongeveer 2 uur duurt.

Het houdt in dat je ’s ochtends een bloedtest moet ondergaan, wanneer je 8 tot 10 uur geen eten of drinken hebt gehad (hoewel je meestal wel water kunt drinken, maar neem bij twijfel contact op met het ziekenhuis). Je krijgt dan een glucosedrankje.

Na 2 uur rust wordt er opnieuw bloed afgenomen om te kijken hoe jouw lichaam met de glucose omgaat.

De OGTT doe je als je tussen de 24 en 28 weken zwanger bent. Als je eerder zwangerschapsdiabetes hebt gehad, krijg je eerder in jouw zwangerschap een OGTT aangeboden, kort na jouw eerste afspraak bij de verloskundige, en daarna nog een OGTT na 24 tot 28 weken als de eerste test normaal is.

 

Behandelingen voor zwangerschapsdiabetes

Als je zwangerschapsdiabetes hebt, kan de kans op problemen met jouw zwangerschap worden verkleind door jouw bloedsuikerspiegels onder controle te houden.

Je krijgt een bloedsuikertestkit, zodat je de effecten van de behandeling kunt volgen.

Bloedsuikerspiegels kunnen worden verlaagd door jouw dieet en sportroutine te veranderen. Als deze veranderingen jouw bloedsuikerspiegels echter niet voldoende verlagen, moet je ook medicijnen gebruiken. Dit kunnen tabletten of insuline-injecties zijn.

Je wordt tijdens jouw zwangerschap en bevalling ook beter gecontroleerd op mogelijke problemen.

Als je zwangerschapsdiabetes hebt, kun je het beste vóór 41 weken bevallen. Inleiden van de bevalling of een keizersnede kan worden aanbevolen als de bevalling tegen die tijd niet op natuurlijke wijze begint.

Eerdere bevalling kan worden aanbevolen als je je zorgen maakt over de gezondheid van jou of jouw baby of als jouw bloedsuikerspiegels niet goed onder controle zijn.

 

Langetermijneffecten van zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes verdwijnt normaal gesproken na de geboorte. Maar vrouwen die het hebben gehad, hebben meer kans om het volgende te ontwikkelen:

• zwangerschapsdiabetes opnieuw bij toekomstige zwangerschappen
• diabetes type 2 – een levenslange vorm van diabetes

Je moet 6 tot 13 weken na de bevalling een bloedtest ondergaan om te controleren of je diabetes hebt, en daarna eenmaal per jaar als het resultaat normaal is.

Raadpleeg jouw huisarts als je symptomen van een hoge bloedsuikerspiegel krijgt, zoals verhoogde dorst, vaker moeten plassen dan normaal en een droge mond – wacht niet tot jouw volgende test.

Je moet de tests ondergaan, zelfs als je je goed voelt, aangezien veel mensen met diabetes geen symptomen hebben.

Je wordt ook geadviseerd over dingen die je kunt doen om het risico op diabetes te verkleinen, zoals een gezond gewicht behouden, een uitgebalanceerd dieet volgen en regelmatig sporten.

Sommige onderzoeken hebben gesuggereerd dat baby’s van moeders met zwangerschapsdiabetes een grotere kans hebben om diabetes te ontwikkelen of later in hun leven zwaarlijvig te worden.

 

Planning van toekomstige zwangerschappen

Als je al eerder zwangerschapsdiabetes hebt gehad en je van plan bent zwanger te worden, zorg er dan voor dat je wordt gecontroleerd op diabetes. Jouw huisarts kan dit regelen.

Als je diabetes hebt, moet je worden doorverwezen naar een pre-conceptiekliniek voor diabetes voor ondersteuning om ervoor te zorgen dat jouw toestand goed onder controle is voordat je zwanger wordt.

Als je een ongeplande zwangerschap hebt, overleg dan met jouw huisarts en vertel hem dat je tijdens jouw vorige zwangerschap zwangerschapsdiabetes hebt gehad.

Als uit tests blijkt dat je geen diabetes hebt, krijg je eerder in de zwangerschap screening aangeboden (kort na jouw eerste afspraak met de verloskundige) en na 24 tot 28 weken nog een test als de eerste test normaal is.

Als alternatief kan jouw verloskundige of arts je aanraden om jouw bloedsuikerspiegels zelf te testen met een vingerprikapparaat op dezelfde manier als tijdens jouw vorige zwangerschapsdiabetes.