Boter, olijfolie of kokosolie?

Toen ik jong was dan bakte mijn moeder altijd in Croma. Croma, dat zag je altijd op de reclame en eigenlijk overal waar ik keek zag ik Croma. Bakken, dat deed je in boter. Ik hoorde nooit iemand over olijfolie of kokosolie of welke andere mogelijkheid om in te bakken dan ook. Dus toen ik het huis uitging ging ik ook in boter bakken, je had inmiddels van die vloeibare boter in plaats van zo’n hard blok boter. Dat vond ik handig maar door een vriend werd ik gewezen op olijfolie. Bakken in olijfolie dat is gezond. Dus ging ik bakken in olijfolie en ik dacht dan ook dat ik gezond bezig was. Tot ik onlangs te horen kreeg dat ik moest bakken in kokosolie. Dat zou het gezondst zijn. Ik ben op onderzoek uitgegaan want wat is nou eigenlijk gezond?

Bakken in boter

Boter, wie heeft er niet in gebakken? Onder boter verstaan we margarine en roomboter en daarin zitten al een aantal verschillen.
Margarine is namelijk een zeer bewerkt product. Dat betekent dat er bijvoorbeeld e-stoffen aan toegevoegd zijn. Alles wordt vermeld op het etiket tegenwoordig maar wie weet nou precies wat e-nummers zijn en welke e-nummer wat betekent? Dat is het lastige van werken met e-nummers. Het is wel vermeld maar het is nog altijd niet duidelijk. Je kan dus nog altijd niet beslissen. Bij een willekeurige bakmargarine staat bijvoorbeeld vermeld e-nummer E202. Dat zegt mij helemaal niks. Ik heb het dus opgezocht en E202 is kaliumsorbaat. Kaliumsorbaat wordt gebruikt als conserveringsmiddel, het moet de groei van bacteriën afzwakken en dus ervoor zorgen dat het langer houdbaar is. Kaliumsorbaat zegt mij nog helemaal niks dus ik heb het opgezocht. Aan kaliumsorbaat kleven dan weer h-zinnen en p-zinnen. Nog nooit van gehoord. De H-zinnen H315, H319, H335 en de p-zinnen P261 en P305+P351+P338 horen bij kaliumsorbaat. Wat betekent dit nou eigenlijk?

H315: Veroorzaakt huidirritatie
H319: Veroorzaakt ernstige oogirritatie
H335: Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken
P261: Inademing van stof, rook, gas, damp, nevel, spuitnevel vermijden
P305+P351+P338: Bij contact met de ogen voorzichtig afspoelen

Dit zijn waarschuwingen die horen bij een van de bestanddelen van kaliumsorbaat. Natuurlijk zit dit in kleine hoeveelheden in deze bakmargarine, maar het zit er wel in. Daarnaast zitten er nog andere zaken in en ook worden er suikers aan toegevoegd. Al met al klinkt het niet heel gezond.
Per margarine verschilt het etiket en dus ook de gegevens die er in de margarine zitten. Ook worden er aan de margarine goede bestanddelen toegevoegd zoals beta-caroteen, vitamine A en vitamine D. Vitamine A en beta-caroteen zijn goed voor de ontwikkeling van de ogen van je baby tijdens de zwangerschap. Vitamine D helpt namelijk om calcium beter op te nemen en calcium is nodig voor de vorming van de botten en tanden van je baby.

Roomboter, en dan voornamelijk de biologische versie, is gemaakt van natuurlijke producten. Dat betekent dat het veel gezonder is dan margarine waaraan heel veel zaken worden toegevoegd die minder goed zijn. De naamstelling van roomboter is enigszins grappig te noemen. Alle boter wordt namelijk gemaakt van room. Roomboter wordt namelijk gemaakt vanuit het vet van de melk van een koe. Margarine wordt ook wel kunstboter genoemd, het is namelijk helemaal geen boter. Desondanks bevatten ze wel dezelfde vitamines, vitamine A en D, maar deze zitten van nature in roomboter en worden toegevoegd aan margarine. Aangezien de samenstelling van roomboters verschilt per leverancier is er geen vast percentage te noemen, maar er zitten ongeveer 2 tot 5% van de vetzuren in botervet zijn transvetten. Transvetten zijn gevaarlijke vetten die worden gelinkt aan diverse ziektes.

Bakken in olijfolie

Olijfolie is een van de oliën die bekend staat om zijn gezonde karakter. Olijfolie zit ook vol met positieve eigenschappen alleen dient de samenstelling van de olijfolie niet te veranderen. Het probleem is wanneer je bakt in olijfolie dat de samenstelling kan veranderen. Door verhitting kan dit gebeuren. Je kan zien dat wanneer de olijfolie begint te walmen dat deze verbrand is. Zodra deze verbrand is veranderd de samenstelling. Door de wijziging in samenstelling komen er helaas kankerverwekkende stoffen vrij en dat is natuurlijk niet iets wat je wilt.

Op internet zijn er heel veel verschillende verhalen te vinden over olijfolie en het bakken daarin. Dat is ook niet gek want er zijn heel veel verschillende versies van olijfolie. Dit maakt het ook moeilijk om er een label op te plakken als ‘niet bakken in olijfolie’. Het verbrandingspunt verschilt dan ook bij elke olijfolie. De reden dat er vrije radicalen vrijkomen is linolzuur. Wanneer linolzuur in aanraking komt met zuurstof ontstaan deze vrije radicalen. Het is dus belangrijk dat je kijkt of er linolzuur zit in hetgeen je gaat verhitten. Olijfolie extra vierge is daarin een olijfolie die beter niet verhit kan gaan worden.

Wat me opviel bij Olijfolie is dat het in een donkere omgeving of donkere fles bewaart moet worden anders oxideert het. Wanneer het oxideert betekent het eigenlijk dat het verouderd. Dit resulteert erin dat het kan leiden tot ernstige ziektes zoals bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer of kanker.

Al met al kan je in Olijfolie dus best bakken maar je dient er wel op te letten dat het niet verbrand, niet teveel linolzuur bevat en dat je het op een donkere plek bewaart zodat het niet oxideert.

Bakken in kokosolie

Het bakken in kokosolie is hetzelfde als het bakken in kokosvet. Er zit alleen een verschil in de naam, maar de producten zijn identiek. Dat je heel goed in Kokosolie kan bakken blijkt wel uit het feit dat de verbrandingstemperatuur ligt op 800 graden. Bij die temperatuur kom je met een pan nooit in de buurt en dus zal de kokosolie niet verbranden. Doordat het niet verbrand ontstaan er geen vrije radicalen en oxideert het niet. Dit is omdat het niet van samenstelling veranderd doordat het bestand is tegen de hitte. Door het oxideren van vetten ontstaan transvetten. Transvetten worden gelinkt aan ziektes als obesitas, diabetes en kanker. Dat bakken in kokosolie niet van samenstelling veranderd is positief voor de gezondheid, maar kokosolie heeft ook een actieve werking tegen ziektes.
Schimmelinfecties en virussen, zoals de griep, gaat het tegen omdat het laurinezuur bevat.

Het helpt dus ook om ziektes te voorkomen.
Bovenop deze positieve effecten op ziektebeelden zorgt kokosolie er ook voor dat je lichaam beter omega 3 vetten opneemt. Omega 3 vetten heb je nodig wanneer je zwanger bent voor onder andere de hersenontwikkeling van je baby. Daarom wordt er ook geadviseerd om twee keer per week vette vis te eten tijdens de zwangerschap. Naast de opname van omega 3 vetten bevordert kokosolie ook de opname van magnesium en calcium. Magnesium zorgt ervoor dat je tijdens de zwangerschap minder last krijgt van spierkrampen maar heeft ook een positief effect op het geboortegewicht. Magnesium is dus erg belangrijk tijdens de zwangerschap, zeker ook wanneer je beseft dat magnesium een positief effect heeft op de algehele ontwikkeling van je baby en hoge bloeddruk kan helpen voorkomen. Ook calcium heeft een positieve invloed op hoge bloeddruk. Daarom is het prettig dat kokosolie ook helpt om dit beter op te nemen in je lichaam. Naast het positieve effect op hoge bloeddruk heb je het wanneer je zwanger bent ook nodig voor de vorming van de botten en tanden van je baby.

Eigenlijk zitten er in kokosolie dus heel veel eigenschappen die goed zijn voor jou maar ook voor je baby wanneer je zwanger bent. Naast de eerder genoemde zaken heeft kokosolie ook een positief effect op je hormonen. Het houdt de hormonen van vrouwen beter in balans, niet alleen tijdens de zwangerschap maar ook in de menopauze. Als laatste wil ik aanhalen dat kokosolie ook een positief effect heeft op de stoelgang. Tijdens de zwangerschap kan je last hebben van constipatie. Dit komt regelmatig voor. Kokosolie kan je hierin dus enigszins helpen.
Al deze positieve effecten zijn natuurlijk heel erg mooi. Mocht je hier gebruik van willen maken dan dien je wel te kiezen voor de niet geraffineerde versie van kokosolie.

Bijvoorbeeld de ontgeurde kokosolie brengt niet al deze voordelen omdat deze bewerkt is. Hierin is helaas niet dezelfde samenstelling behouden en vallen alle voordelen in het niet.

Bakken in boter, olijfolie of kokosolie?

Tja, eigenlijk kan je overal in bakken zolang je er maar voor zorgt dat het niet verbrand want dan kunnen vrije radicalen ontstaan. Oxideren en het ontstaan van vrije radicalen kunnen zeer schadelijk zijn. Daarom zal ik altijd kiezen voor veiligere alternatieven. De lijst met positieve eigenschappen van kokosolie is zeer ruim, zeker tijdens de zwangerschap. Uiteindelijk komt er op neer zoals bij alle voedingsadviezen, varieer in je keuzes. Elke vorm bevat net weer andere vetten die je lichaam zeer goed kan gebruiken. Bakken in boter, of roomboter, is een gezonde keuze, olijfolie kan je gebruiken zolang het niet verbrand en kokosolie is een hele verantwoorde keuze. Margarine is de enige vorm van bakken die ik absoluut zou vermijden. Mijn voorkeurslijstje zou dan dus ook zijn: